TYPE 3

Mag het iets meer zijn?

Begin jaren ’60 was VOLKSWAGEN marktleider in Europa, maar de roep naar een middenklasser met meer ruimte en comfort werd almaar luider en de druk om af te stappen van één enkel model nam dus toe. In die periode gingen auto’s van alle merken ook sterker op elkaar lijken.

In september 1961, op de IAA te Frankfurt, werd het gamma eindelijk uitgebreid met de “grote” VW 1500. Naast de 2-deurs sedan, met of zonder schuifdak, stond ook een cabriolet te pronken, maar die ging niet in productie. Het was het eerste nieuwe model van Volkswagen in 12 jaar, het derde in de rij na de Kever en de Transporter. Hij werd daarom door de fabriek TYPE 3 genoemd.

De schattige VW 1500 Type 3 werd door vele fabrikanten verkleind: Wiking, Lego, Brekina, Roco en Schuco deden dat in 1:87; Matchbox in 1:66; Märklin, Dinky Toys, Tekno, Norev, Politoys, Gama en Vitesse in 1:43; Dux in 1:36; Maisto in 1:64 en 1:24 (custom) ; Minichamps in 1:43 en 1:18. Er zijn ook blikken modellen in 1:36 van Kellermann (CKO Rollo-serie, met frictie en zonder raampjes); en van Bandai,
Ichimura en Ichiko in ± 1:18.

Brekina (plastic) en Shuco Piccolo (massief metaal) brengen een eresaluut aan mijn vaders eerste en tweede gezinswagen, in de authentieke kleuren berkengroen en turquoise. De klant kon hem ook bestellen in het robijnrood, antraciet, zeeblauw, safari beige, parelwit…

Uiterlijk onderscheidde de Type 3 zich van zijn kleine broer door zijn pontonvormig en getrapt koetswerk, zonder instaptrede, zonder aparte spatborden, en met uitgebouwde achterzijde. VW-ingewijden gebruiken hiervoor de benaming “Notchback” (Engels) of “Stufenheck” (Duits). Door de vlakkere motor beschikte hij vooral over meer bagageruimte, zowel voor als achter (wat menig monteur van de wijs bracht).

In vergelijking met de karakteristieke spatbordvorm van de Kever was het een modern ontwerp, maar het ging al terug tot de jaren ’50, met voorlopers als de Mercedes Type 180 Ponton serie. Hier afgebeeld is de 220S luxeversie van 1956, een model in kunsthars van Faller. Bovendien had de nieuwe Volkswagen nog geen zelfdragend chassis.

Er verschenen ook twee andere uitvoeringen van de Type 3: begin 1962 de Variant (of “Squareback”), een stationwagen; in 1965 de VW 1600 TL coupé (“Fastback” of “Fliessheck”) met schuin aflopende achterpartij. Voor de sedan had men vanaf 1963 de keuze tussen de Standaard VW 1500 N (zonder bumperrozetten, op normale benzine) of de 1500 S (op superbenzine), de luxe Export versie.

Deze laatste had twee carburateurs en was herkenbaar aan zijdelingse sierstrips, een verchroomde kofferhendel, vierkante knipperlichten vooraan en knipperlichten opzij, vergrote achterlichten, met chroom omrande katogen en een verchroomde nummerplaatverlichting met daarboven een grote S.

Vanaf 1967 smelten de emblemen van de coupé en de sedan samen tot VW 1600 A of 1600 L. In 1970 werd de voorste koffer verlengd. De Type 3 bleef tot 1973 in productie. Er werden 2,5 miljoen exemplaren van gebouwd. Eenmaal de kinderziektes voorbij was een lange levensduur zijn handelsmerk. Hij ruimde plaats voor een nieuwe generatie: de VW Passat en een jaar later de Golf.


Teutonenstrijd

Een unieke gelegenheid om 6 modellen in de traditionele “O” schaal met elkaar te vergelijken, door ze op de testbank te zetten zoals bij de technische keuring: identificatie, stuurinrichting, zicht, verlichting, banden, bodemspeling, koetswerk, chassis, uitrusting, veiligheid
(max. 10 punten).

We nemen ze per twee onder de loep in de vorm van een autotest: de Type 3 sedan van Dinky Toys of Gama, Norev versus Tekno, Vitesse tegenover Minichamps. De eerste vier stammen uit de tijd van de echte wagen, de twee laatste zijn van recentere makelij.
Hoe hieruit uw keuze maken?

Vooraanzicht: allemaal met een centrale nerf die uitloopt in de VW badge, en voorzien van een stuur, maar toch ook heel wat verschilpunten. Let wel, de motor bevindt zich achteraan!


DINKY TOYS / GAMA

De modellen van Dinky Toys en Gama (uit de Mini-Mod serie) zijn een maatje kleiner dan de andere in het rijtje. Bij Dinky lijken echter alle verhoudingen te kloppen en zijn de ventilatiegleuven voor- en achteraan goed zichtbaar. Deze ontbreken bij Gama en daarenboven lijkt het dak iets te hoog, terwijl de achterzijde wat te breed en te vierkant uitvalt. Het model van Dinky oogt in het algemeen meer realistisch. Alleen jammer van de rare gietnaad over de hele breedte van de kofferklep vooraan!

Het VW embleem, de bumpers, nummerplaten en deurgrepen zijn telkens in één stuk meegegoten. Gama doet dit ook voor de ruitenwissers, die bij Dinky ontbreken. Anderzijds mist de mal van Gama dan weer tochtraampjes opzij. Het is trouwens het enige model dat de standaard VW 1500 weergeeft, de versie zonder stootblokken
op de bumpers.

Beide miniaturen hebben ruitjes rondom, een eenvoudig interieur in rood plastic met geribde zetels en een stuur, maar bij Gama is dit te horizontaal geplaatst. Gama heeft zijn model echter voorzien van los ingezette diamant koplampjes en rood geaccentueerde knipperlichten. Dinky beperkt zich hier tot een zilveren verflaagje, maar zet wel de rode achterlichten in de verf, wat Gama blijkbaar is vergeten.

Door de werkende delen zijn het modellen met grote speelwaarde. Bij Gama openen zowel de koffer als de motorkap, bij Dinky opent alleen de voorklep (de kieren en grote scharnieren ten spijt). Het onderstel is niet gedetailleerd, maar Dinky zorgde voor een werkende vering. De wieltjes hebben gewone aluvelgen met zwart geribde bandjes. Bij Dinky zijn deze stuurbaar, dankzij de vernuftige “Prestomatic fingertip steering” (door met de vinger op één kant van het dak te drukken).

Tussenstand: allebei groene kaart; voorsprong Dinky Toys doch zicht, verlichting en chassis zijn voor verbetering vatbaar, vooral bij regenweer (score 8,5)


NOREV / TEKNO

Dit zijn twee gesloten uitvoeringen op de ware schaalgrootte 1:43 die enkele aparte troeven uitspelen. Zo zijn niet alleen de koplampen (in doorzichtig plastic bij Norev, type diamant bij Tekno), maar ook de bumpers los ingezet. Ze zijn natuurlijk beglaasd en ze hebben tochtraampjes, die heel fijn zijn weergegeven bij Norev. De meest geraffineerde feature zijn de schokbrekers achteraan,
die beide wagens doen dansen.

Daarenboven staat bij Norev goed leesbaar 538LV38 in de nummerplaten gegrift en werd het 1500 teken in reliëf aangebracht op de motorkap. Tekno heeft zijn model daarentegen profielbanden met witte randen aangemeten. De knipperlichten opzij zijn meegegoten (helaas moeilijk te zien vanwege de kleur) en het platform van de echte auto is met enkele motordetails weergegeven op de onderkant.


Toch dragen deze modellen gebruikssporen. Wat de knipperlichten vooraan en de achterlichten betreft, doet Norev denken aan Dinky, terwijl Tekno eerder onder één hoedje speelt met Gama maar de katogen vergeet. De voorruiten hebben geen ruitenwissers. Het model van Norev is volledig in plastic. Mettertijd zijn de flanken en de achterpartij wat kromgetrokken. De Tekno zit strakker, maar bedekt de details zoals het embleem en de ventilatiegleuven onder een te dikke verflaag.

Enkele minpunten zijn er ook. Bij Norev gaat het vooral om de gietnaden op de voor- en achterklep, de te kleine wieltjes en het kale onderstel. Bij Tekno is de B-deurstijl te fijn en stelt het minimalisme van het gele interieur teleur. De effen zetels hebben flinterdunne rugleuningen en er is geen deurbekleding. Het tweespakig stuur met halve claxonring heeft zijn verdienste, maar is te verticaal geplaatst.

Tussenstand: enkele punten in het oog te houden; lichtjes in het voordeel van Norev (score 7).


VITESSE / MINICHAMPS

We stappen over van oud naar nieuw. Moeten de oldtimers onderdoen voor het moderne wagenpark? Niet noodzakelijk. Vitesse levert dan wel een variant met open dak en plastic teruggevouwen kap, maar het geheel maakt een afgehaspelde indruk. De voorkant is ook te breed. De 1600 versie van Minichamps, gelimiteerd op 3504 stuks, getuigt daarentegen van een hogere afwerking. Het moet ook gezegd dat de verchroomde wieldoppen van beide modellen het VW logo dragen.

Vitesse is in hetzelfde bedje ziek als Tekno, wat de stroperige verflaag betreft. Daardoor komen de ventilatiegleuven en het 1500 logo in reliëf (hallo Norev) nauwelijks tot hun recht. En daar verschijnen die ontsierende gietnaden weer! Naast ruitjes met subtiele zijraampjes en doorzichtige koplampen zijn weliswaar een binnenspiegel en ruitenwissers in de voorruit gegraveerd. Maar door het gebrek aan los ingezette delen lijken de rood geschilderde achterlichten te schuin geplaatst. Ten slotte kregen de velgen de bodykleur en heeft het model ook vering, maar zakt het te laag door de wielen.

Minichamps van zijn kant spreidt alle kunde tentoon van hedendaagse seriefabrikanten, al moeten we het stellen zonder werkende delen. De laklaag, met sierstrips opzij en vooraan, is onberispelijk en getrouw aan het voorbeeld. De raampjes zijn omlijst en de open zijramen bieden een kijkje in het verzorgde, grijze interieur. Zowel de bumpers, deurgrepen en koplampen met verchroomde randen, als de katogen en de plastic achterlichten (in twee kleuren!) zijn los ingezet.

Men kan zich nog vergapen aan een binnen- en een buitenspiegel, de bedrukking VW 1600 op de achterklep, opengewerkte velgen met profielbanden en een super gedetailleerd chassis met uitlaatpijp, meegegoten delen zoals zijdelingse knipperlichten, de tankklep en de ruitensproeier, tot en met het ronde afdekplaatje van de torsiestang. Alleen de wat te grove ruitenwissers vallen uit de toon.

Tussenstand: Minichamps wint afgetekend, met voorbehoud voor de besturing (score 9); Vitesse krijgt een rode kaart (score 6).


TOEMAATJES

Als uitsmijter hebben enkele getoonde miniaturen nog een verrassing in petto. Als je bij Dinky toys de voorklep optilt, krijg je een plastic groen valiesje, de wielkasten en de behuizing van het reservewiel te zien. En achterin bij Gama huist een eenvoudige weergave van de motor.

De binneninrichting bij Minichamps is verbluffend, met zetels die skai nabootsen, geribde zijpanelen met armsteunen en hendels. De handrem, pook en pedalen zijn los ingezet. Het dashboard is bovenaan zwart gepolsterd en bevat stickers voor de 3 tellers, een tweespakig stuur met claxonring en zelfs het Wolfsburg logo, een radio en een handgreep
voor de passagier.

Vitesse brengt het er 30 jaar later niet beter af dan Norev. Behalve de kleur (choco bij Vitesse, beige bij Norev) zijn hun interieurs identiek: een tweespakig stuur, de pook, het dashboard met handschoenkastje, geribde zetels zonder deurbekleding. Mede te oordelen aan de uitsnijding van de bodem en de uitwendige deurgrepen heeft Vitesse de mal van Norev gewoon opnieuw gebruikt.

Eindstand : ex-aequo Dinky Toys en Minichamps.
Vitesse is de hekkensluiter.

De moraal van dit verhaal: geen enkel miniatuur is perfect. Men moet zich daarbij ook afvragen of het oorspronkelijk bedoeld was voor niets ontziende kinderhanden of voor het oog van de beslagen en veeleisende verzamelaar (vaak dezelfde persoon vele jaren later).

Type 3 op grote schaal

Volkswagen 1600 Notchback (model van 1967), bordeauxrood
Maisto sch. 1/24, ref. 31265 (uitgebracht in 2006, ook als kit verkrijgbaar)
goede prijs-kwaliteitsverhouding
gebreken: rugleuning achterzetel te hoog, de wieltjes staan los en de motorkap opent niet